Natuur heeft naast een intrinsieke waarde (de waarde van de natuur op zich) ook een economische waarde, doordat de natuur ecosysteemdiensten levert.
Een ecosysteemdienst is een dienst die de natuur aan de maatschappij levert, zoals het produceren van voedsel, grondstoffen en drinkwater, het zorgen voor bodemvruchtbaarheid en natuurlijke plaagbestrijding. Ook kunnen natuur en landschap bijdragen aan de vermindering (van de effecten) van klimaatverandering, bijvoorbeeld door het bergen en vasthouden van water en het vastleggen van koolstof. De waarde én het duurzaam benutten van natuur worden wel samengevat als natuurlijk kapitaal. Natuurlijk kapitaal zijn de op aarde aanwezige hulpbronnen, die bij duurzaam gebruik tot in lengte van jaren diensten aan de maatschappij kunnen leveren.
Veerkrachtig ecosysteem
Natuur en landschap kunnen alleen ecosysteemdiensten leveren als het ecosysteem zelf voldoende robuust en veerkrachtig is. Als we kijken naar de bedreigingen voor ecosystemen, dan is versnippering één van de belangrijkste thema’s. Het is voor het goed functioneren van ecosystemen belangrijk dat alle niet-natuurgebieden groen-blauw dooraderd worden ten behoeve van de bufferwerking. Met andere woorden: werken aan groene dorpen en bedrijventerreinen én aan een natuurinclusieve landbouw.
Natuurinclusief en klimaatbestendig
Natuurinclusieve landbouw is een ecologisch houdbare vorm van voedselproductie. Het maakt gebruik van wat de natuur op, om en onder het bedrijf te bieden heeft, versterkt de biodiversiteit van het boerenland en is zo min mogelijk belastend voor de natuur. Het is daarbij de uitdaging om natuur en biodiversiteit op een rendabele wijze te integreren in de bedrijfsvoering. De agrariër zal de wisselwerking tussen ecologische en economische randvoorwaarden moeten zoeken en benutten.
Natuurinclusieve landbouw is ook een klimaatbestendige landbouw. Op landbouwpercelen (en in bossen) helpt een hoger organische stofgehalte van de bodem om beter vocht vast te houden. Op de hogere zandgronden zonder wateraanvoer en met een diepe grondwaterstand, kan bijvoorbeeld gekozen worden voor het telen van meer droogteresistente rassen.
Landgoederen en natuurinclusieve landbouw
Op landgoederen worden al eeuwenlang functies duurzaam met elkaar gecombineerd en verbonden. Dat noemen we het ‘landgoedmodel’: het combineren van grondgebonden functies binnen één ruimtelijke en economische eenheid. Het verbinden van functies op het platteland is belangrijk voor het behoud van de biodiversiteit en verschillende ecosystemen, maar ook voor het behoud van het landschap en ons cultureel erfgoed. Het ‘landgoedmodel’ is een bewezen succesformule dat inspiratie biedt om met natuurinclusieve landbouw aan de slag te gaan. Ook de achterliggende principes zijn heel bruikbaar: landgoedbeheer draait om rendement, om het in stand houden van het in grond geïnvesteerde vermogen, met als doel de instandhouding van het geheel. De persoonlijke betrokkenheid van de eigenaar, gericht op overdracht aan de volgende generatie, leidt tot een lange termijn benadering.
Gelders Particulier Grondbezit stimuleert natuurinclusieve landbouw
Met het bovenstaande in het achterhoofd wil het Gelders Particulier Grondbezit aan de slag met het stimuleren van natuurinclusieve landbouw op landgoederen. Zij doet dit samen met landgoedeigenaren, onder leiding van een externe projectleider en ondergetekende.
“Wij zullen het ‘landgoedmodel’ als succesformule en inspiratiebron inzetten bij een aantal activiteiten in het kader van het project Natuurinclusieve landbouw op landgoederen. Hierbij kijken we nadrukkelijk naar de rol van landgoedeigenaar als verpachter bij de transitie naar een meer natuurinclusieve landbouw en willen we tegelijkertijd de dialoog stimuleren tussen verpachter (eigenaar) en pachter (gebruiker) van de landbouwgronden. Hoe kan en wil de verpachter de pachter stimuleren en helpen bij de transitie? Over welke instrumenten hebben we de beschikking, welke rol speelt het pachtcontract? Wat ziet de pachter graag van de verpachter? Een leer- en experimenteertraject met daadwerkelijke impact".
Meer info
Wilt u weten hoe u natuurinclusieve landbouw kunt introduceren op uw landgoed? Rentmeesters van rentmeesters.nl kunnen hier en ook bij andere grondgebonden ontwikkelingen een rol spelen.
Gijs van Heemstra
Gijs van Heemstra is lid van rentmeesters.nl in de provincie Utrecht
Reactie: