Droogte wordt een serieus probleem. Sinds 1962 is het in grote delen van Nederland niet zo droog geweest. Heeft de klimaatverandering effect op de marktwaarde van landbouwgrond en landbouwbedrijven?
Feit is dat het al een aantal jaren op rij in bepaalde regio’s van Nederland in het voorjaar niet of nauwelijks regent. Na de winterperiode met een neerslagoverschot heeft dat op de vegetatie nog niet zo veel effect. Immers planten die klein zijn verdampen vrij weinig. Langdurige droogte in de zomer kan wel veel opbrengstschade veroorzaken. Om die schade binnen de perken te houden, wordt het land waar mogelijk beregend.
Crisisberaad
Dat de Unie van Waterschappen in juli 2018 besluit tot crisisberaad is een zeldzaamheid. Inmiddels geldt voor heel wat gebieden in Nederland een beregeningsverbod vanwege het te lage waterpeil in beken en kanalen. Juist nu wanneer beregening zo belangrijk is voor de voedselproductie. Middels een besluit van het kabinet is het vaste waterpeil in het IJsselmeer losgelaten. Het zoetwatermeer kan als buffer fungeren.
Op de hoger gelegen zandgronden met een lage grondwaterstand heeft verdroging al snel gevolgen. Voor de gronden langs de kust is naast verdroging ook sprake van verzilting. De provincie Zeeland heeft recent voor de gehele provincie de zoutgehaltes in de bodem in kaart gebracht. Verschillende waterschappen monitoren continue het zoutgehalte in de bodem. Neerslag gaat zout in de bodem tegen. In een droogteperiode echter kan zout, vanwege het ontbreken van een zoetwaterspiegel, extra gewasschade veroorzaken. Dat verschilt overigens van gewas tot gewas. Het ene gewas is minder zouttolerant dan het andere. Op het eiland Tholen is de beschikbaarheid van voldoende zoetwater om te beregenen per polder verschillend. Al naar gelang de landbouwer meer profijt heeft van het aanwezige zoetwater, dus meer beregent, betaalt hij ook een hogere waterschapslast.
Nu een aantal jaren op rij het voorjaar en het begin van de zomer droog zijn, gaat een ondernemer die om welke reden dan ook zijn bedrijf wil/moet verplaatsen, zich ook op dat punt terdege oriënteren. Niet alleen de grondsoort is bepalend, ook de klimatologische omstandigheden gaan steeds vaker een rol spelen.
Zoals bekend hebben we niet alleen met langdurige droogteperioden te maken. De neerslaghoeveelheden in korte tijd worden ook heftiger. Kijk maar naar het afgelopen voorjaar. In de kustprovincies zien we dat in de tweede helft van het jaar, wanneer het zeewater is opgewarmd, vaker zware buien overtrekken met wateroverlast als gevolg. Schade door wateroverlast is met de weersverzekeringen deels op te vangen. De totale schade echter is veelal toch meer dan datgene wat voor vergoeding in aanmerking komt. Maar ook de Waterschappen hebben een verantwoording. Zij dienen een goede en snelle afwatering te waarborgen.
Klimaat en grondwaarde
De marktwaarde van gronden wordt in de toekomst steeds meer beïnvloed door klimatologische omstandigheden. In het buitenland is bij het zoeken naar een landbouwbedrijf het klimaat een vast onderdeel in de oriëntatie. In het kleine Nederland gaan we dit ook ervaren. De gronden in de meest gunstige gebieden (meest gematigde klimaat) zullen meer gevraagd worden. En vraag en aanbod bepalen nu eenmaal de marktwaarde.
Cornelis Lokker
Cornelis Lokker is lid van Rentmeesters.nl in de provincie Zeeland.
Reactie: